In dit artikel leggen wij uit wat de betekenis van volatiliteit is, hoe je volatiliteit kan berekenen en hoe je dit kan toepassen.
Volatiliteit betekenis
De volatiliteit geeft aan wat de bewegelijkheid van een beleggingsproduct is. Door de mate van bewegelijkheid te weten, weet je wat de snelheid en de mate is waarmee de prijs van een beleggingsinstrument stijgt en daalt.
Volatiliteit wordt vaak gebruikt om het risico van een investering te bepalen, maar dit is niet de betekenis van volatiliteit. De reden dat volatiliteit vaak als maatstaaf voor risico wordt gebruikt komt doordat volatiliteit wordt vaak geassocieerd met angst. Angst zorgt namelijk voor een daling tijdens bearmarkten, beurscrashes en andere grote neerwaartse bewegingen.
Een verschil is wel dat bij angst de markt aan het dalen is, terwijl volatiliteit niet de richting van de marktbeweging aangeeft. Volatiliteit is puur een maatstaf voor hoe groot de koersschommelingen zijn.
Waarom is volatiliteit belangrijk?
Nu we de volatiliteit betekenis weten, gaan we kijken waarom het belangrijk is. Door te begrijpen hoe volatiliteit werkt, kun je jezelf beter voorbereiden op de huidige beursomstandigheden en kun je de markt beter begrijpen. Voor het analyseren en beoordelen van een aandeel kun je de volatiliteit ook meenemen in je analyse. Aangezien je volatiliteit kunt gebruiken als maatstaf voor risico (voornamelijk op de korte termijn) en iedere belegger een bepaalde risicotolerantie heeft, kun je deze met elkaar afwegen.
Toch blijft het belangrijk om je er goed van bewust te zijn dat volatiliteit en risico niet hetzelfde zijn. Voor beleggers die elke handelsdag laag willen kopen en hoog willen verkopen (daytraders), hangen volatiliteit en risico wel zo goed als volledig met elkaar samen, maar voor lange termijn beleggers is dit zeker niet het geval.
Het is ook erg belangrijk om rekening te houden met volatiliteit wanneer je je aandelen binnenkort moet verkopen. Het kan namelijk zo zijn dat een volatiel aandeel binnen een maand ineens een stuk minder waard is. Voor de lange termijn belegger zou dit niet uitmaken, aangezien hij zijn aandelen dan gewoon laat staan tot de koers weer is gestegen. Dit kan voor iemand die dat geld nu echt nodig heeft wel voor problemen zorgen, aangezien hij die aandelen dan toch moet verkopen voor een lage prijs.
Beleggen op lange termijn kent natuurlijk wel risico’s. Deze risico’s zitten hem in het beoordelen van de groeivooruitzichten van een bedrijf en niet in de volatiliteit.
Wat zegt de volatiliteit van een aandeel?
Als de prijzen van een aandeel in een korte tijd veel en snel schommelen, wordt gesproken van een hoge volatiliteit. Als de prijzen van een effect over een langere periode langzaam schommelen, is er sprake van een lage volatiliteit.
Volatiliteit berekenen
Om de volatiliteit te meten wordt gebruikgemaakt van de standaardafwijking van de waarde van een aandeel in een bepaalde periode. Vervolgens kan bepaald worden hoeveel de waarde van het aandeel van de gemiddelde waarde is afgeweken.
De volatiliteit kan in een aantal stappen berekend worden. In het kort bestaat de berekening uit de volgende stappen:
Volatiliteit berekenen
- Bereken het gemiddelde
Je berekent hier het gemiddelde van de aandelenprijs over een bepaalde periode. Dit kun je bijvoorbeeld doen door de prijs van het aandeel per maand te pakken en deze bij elkaar op te tellen en dit vervolgens te delen door 12.
- Bereken het verschil tussen de prijs en het gemiddelde
In deze stap bereken je het verschil tussen de aandelenprijs per periode en het gemiddelde. Je kunt dit weer per maand doen. De formule die je dan gebruikt is: aandelenprijs (in bijvoorbeeld januari) – gemiddelde aandelenprijs. Waarschijnlijk kom je dan uit op positieve en negatieve bedragen, deze waardes heb je allemaal nodig.
- Kwadrateer de afwijkingen
In deze stap kwadrateer je de waardes die je hebt berekend in stap 2. Door dit te doen houd je geen negatieve waardes over.
- Tel alle afwijkingen bij elkaar op
Nu ga je alle gekwadrateerde waardes bij elkaar optellen.
- Bereken de variatie
In deze stap delen we de opgetelde gekwadrateerde waarden door het aantal waardes wat we hebben gebruikt. In dit geval zouden we het dus delen door 12, aangezien we 12 maanden in de dataset hebben gebruikt.
- Bereken de standaardafwijking
Het enige wat we nog moeten doen om de standaardafwijking te berekenen, is de wortel berekenen van de waarde van de variatie (waarde uit stap 5). Wanneer we dit hebben gedaan weten we de standaardafwijking en hebben we een beeld van de volatiliteit van het aandeel.
Betekenis bèta bij volatiliteit
Om de volatiliteit van een bepaald aandeel ten opzichte van de markt te meten, wordt vaak de bèta gebruikt. Deze waarde berekent de totale volatiliteit van het aandelenrendement ten opzichte van het rendement van een benchmark zoals de S&P 500. Een bètawaarde van ongeveer 1,5 betekent dat het aandeel historisch gezien 150% is gestegen voor elke 100% die de benchmarkindex is gestegen.
Een bèta van meer dan één geeft aan dat een aandeel historisch gezien meer is gestegen dan de S&P 500. Van een aandeel met een bèta van 1,2 kan bijvoorbeeld worden verwacht dat het gemiddeld met 1,2% stijgt als de S&P met 1% stijgt. Aan de andere kant geeft een bèta van minder dan één aan dat een aandeel minder reageert op marktbewegingen. En een negatieve bèta (die vrij zeldzaam is) vertelt beleggers dat een aandeel de neiging heeft om in de tegenovergestelde richting van de S&P 500 te bewegen.
Stel je wilt een belegging doen in een bedrijf en je hebt hiervoor twee opties om uit te kiezen. Bedrijf A heeft een bèta van 0,7 en bedrijf B heeft een bèta van 1,2. Als de belegger op zoek is naar een veilige belegging, zou het verstandig zijn om in onderneming A te beleggen, aangezien deze minder volatiel is.
VIX-index
Een andere manier om een beeld te krijgen van de volatiliteit is door te kijken naar een volatiliteitsindex. Er zijn namelijk volatiliteitsindexen die door de aandelenmarkt worden gebruikt om de toekomstige volatiliteit van de aandelenwaarde te voorspellen. De bekendste volatiliteitsindex is de Chicago Board Options Exchange Volatility Indexes (CBOE VIX) die gebaseerd zijn op de S&P 500 index. De VIX-index kan ook worden gebruikt om de historische volatiliteit te meten.
Lage volatiliteit aandelen
De volatiliteit verschilt per aandeel. Er zijn aandelen die erg volatiel zien, maar er zijn ook aandelen die vrij stabiel zijn. Over het algemeen zijn veel jonge en snelgroeiende bedrijven erg volatiel. Het is bij deze bedrijven vaak nog niet helemaal duidelijk wat ze waard zijn waardoor de prijs snel op en neer gaat.
Het komt ook vaak voor dat aandelen die op dit moment ‘hot’ zijn ook vaak erg volatiel zijn. Dit komt doordat er dan iedere dag wel nieuwssites berichten over deze bedrijven schrijven, die de prijs weer beïnvloeden.
Grote bedrijven met stabiele winsten hebben vaker een lagere volatiliteit. Dit komt doordat deze bedrijven zich al jarenlang hebben bewezen. Een voorbeeld van zo’n bedrijf is Coca-Cola. Coca-Cola staat bekend om stabiele winsten, waardoor het aandeel minder volatiel is. De bèta is 0,63, wat dus ook aangeeft dat dit aandeel een stuk minder volatiel is dan de S&P 500.
Nog een voorbeeld van zo’n bedrijf is Unilever. Doordat Unilever consumptiegoederen als shampoo, tandpasta en voedingsproducten verkoopt, is de omzet van dit bedrijf heel stabiel. Iedereen blijft deze spullen namelijk altijd nodig hebben. Dit is ook heel goed terug te zien in de bèta. Unilever heeft namelijk een bèta van maar 0,2. Dit maakt Unilever één van de stabielste beursgenoteerde bedrijven ter wereld.
Het voordeel van deze bedrijven is dat de aandelenprijs stabieler is dan die van de marktindex. Hierdoor voel je je als belegger misschien beter op je gemak. Toch betekent dit niet dat dit betere investeringen zijn. De bèta geeft namelijk juist aan dat deze bedrijven minder stijgen en dalen dan de S&P 500. Wanneer je op de lange termijn kunt of gaat beleggen is een belegging in een index dan ook een betere investering dan in aandelen met een lage bèta.
Conclusie volatiliteit betekenis
Volatiliteit is een heel belangrijk beleggingsbegrip. Een goede belegger begrijpt de betekenis en werking van volatiliteit daarom heel goed. Ieder aandeel heeft een andere volatiliteit. Er zijn aandelen die niet volatiel zijn, waardoor dit op de korte termijn over het algemeen veilige beleggingen zijn, maar er zijn ook juist aandelen waarvan de prijs op korte termijn heel erg schommelt.
De volatiliteit van iedere investering kan berekend worden. Dit kun je doen in een aantal stappen. Bij het berekenen van de volatiliteit wordt vaak de standaardafwijking gebruikt als indicatie.
Volatiliteit is op de korte termijn een goede maatstaf voor het meten van risico’s. Op de lange termijn is dit niet het geval. Voor een lange termijn belegger is volatiliteit enkel ruis waar hij eigenlijk geen last van heeft.
Veelgestelde vragen
Een hoge volatiliteit betekent dat de prijs van dat beleggingsinstrument sterk en snel schommelt.
Volatiliteitsrisico is het risico wat je loopt wanneer je op de korte termijn je beleggingen moet verkopen. Wanneer je dan hebt geïnvesteerd in instrumenten met een hoge volatiliteit loop je het risico dat jouw beleggingen een stuk minder waard zijn, door de schommelingen in de prijs, wanneer je deze moet gaan verkopen.
Volatiliteit kan op een aantal manieren gemeten worden. Allereerst kun je de volatiliteit berekenen door middel van de formule standaardafwijking. Wat je ook kan doen is de bèta van een investering op zoeken. Dit kun je eenvoudig doen door naar Yahoo Finance te gaan, waar je de statistieken van bijvoorbeeld een aandeel eenvoudig kunt bekijken. De laatste methode om een beeld te krijgen van de volatiliteit en dan met name de huidige volatiliteit van de markt, is door te kijken naar een volatiliteitsindex. Een voorbeeld van zo’n index is de VIX-index.
