Wat is een beurscrash?
Een beurscrash (of beurskrach) is een plotselinge dramatische daling van de aandelenkoersen. Tijdens een beurscrash dalen de koersen van vrijwel alle aandelen, met als gevolg dat veel bedrijven en individuele beleggers veel geld verliezen.
Een beurscrash ontstaat door paniekverkopen en onderliggende economische factoren. Vaak is een beurscrash het gevolg van een ‘bubbel’. Tijdens een bubbel staan de aandelenprijzen extreem hoog. Dit wordt veroorzaakt door een periode van speculatie, waarbij teveel mensen aandelen kopen omdat ze bang zijn dat ze anders rendement mislopen. Je kunt wel raden dat dit niet een goede reden is voor het stijgen van de aandelenprijzen, met als gevolg dat de bubbel uiteindelijk knapt, wat dus een beurscrash wordt genoemd.
Over het algemeen bestaat een beurscrash dus uit twee kanten. Allereerst heb je de economische kant, wat natuurlijk impact heeft op de aandelenkoersen. Aan de andere kant heb je de psychologie van de massa. Dit houdt in dat mensen elkaar volgen. Dit zorgt ervoor dat de aandelenkoersen extreme pieken en dalen hebben.
Er is geen exacte definitie van een beurscrash, maar je kunt er ongeveer van uitgaan dat er sprake is van een beurscrash bij een daling van 10% van de belangrijkste indexen in een aantal dagen. Bij een belangrijke index kun je bijvoorbeeld denken aan de S&P 500 en AEX.
Verschil beurscrash en een bearmarkt
Vaak wordt een beurscrash verwart met een bearmarkt (een periode van een aantal maanden of jaren waarin de beurskoersen dalen). Dit is ook niet zo gek, aangezien het bij beide termen gaat over een daling van de koersen. Het verschil is dat er sprake is van een beurscrash wanneer de aandelenkoersen snel en heftig dalen op korte termijn (aantal dagen). Dit hoeft bij een bearmarkt niet het geval te zijn. Een crash zorgt ook niet altijd voor een bearmarkt. De aandelenkoersen kunnen namelijk op een hele korte termijn in elkaar storten terwijl het daarna ook weer snel kan stijgen.
Historische achtergrond beurscrash
Je vraagt je misschien af sinds wanneer er beurscrashes zijn. De meeste mensen zijn wel bekend met de beurscrash van 1929, wat gevolgd werd door de grote depressie, maar dit was zeker niet de eerste beurscrash.
Voor de eerste (bekende) beurscrash moeten we namelijk teruggaan gaan naar Amsterdam in de 17e eeuw. In de gouden eeuw stond de Nederlandse Republiek bekend om haar baanbrekende vernieuwingen op veel verschillende gebieden, zoals ook op economisch gebied. Zo werd in de republiek de eerste aandelenmarkt opgericht (in 1606) en dus ook het eerste beursgenoteerde bedrijf (de VOC). Naast deze innovatieve ontwikkelingen waren toen al de problemen te zien van de aandelen die we nu kennen. In deze periode maakte de Nederlanders namelijk ook al kennis met financiële ‘bubbels’ en crashes.
Een voorbeeld van een bubbel uit deze periode is de tulpenmania. Dit vond plaats in het jaar 1637. In dit jaar waren de tulpen, die toen net nieuw waren, zeer populair. De vraag naar tulpen werd hierdoor groter dan het aanbod en de prijs ging stijgen. Uiteindelijk werd zelfs een enkele bol verkocht voor een heel grachtenpand in Amsterdam. Mensen betaalde veel meer dan de werkelijke waarde voor de tulpen, oftewel er was sprake van bubbel. Zoals we al eerder hebben uitgelegd is een bubbel vaak de voorganger van een crash en dit is ook precies wat er gebeurde.
Menselijk instinct
Bij vrijwel iedere beurscrash is hetzelfde te zien. Er is een bepaalde hype en mensen worden hier massaal door aangetrokken. Toch ontstaat er op een bepaald moment onzekerheid en investeerders verkopen hun aandelen, vaak veel tegelijk. Het gevolg hiervan is dat de prijs daalt en de massa in paniek raakt en er juist een overreactie de andere kant op ontstaat.
De belangrijkste conclusie die je hieruit kunt trekken is dat de mens niet is veranderd en ook niet gaat veranderen. Al heb je het over de mens in de gouden eeuw of de mens in de 21e eeuw. We zijn nog steeds dezelfde kudde dieren 🐑. Evolutionair gezien was dit ook heel handig. Zodra de groep wegrent, moet je ook snel wegrennen want er is waarschijnlijk iets gevaarlijks. Dit instinct hebben we nu nog steeds, terwijl dit niet werkt in de complexe economie die we nu hebben.
Dit is waarschijnlijk het aller belangrijkste wat we je kunnen leren over beleggen. Dit is namelijk precies wat een belegger als Warren Buffett onderscheidt van de rest. Warren Buffett is in staat om zijn emoties onder controle en hij blijft altijd rationeel nadenken door middel van zijn berekening van de intrinsieke waarde van een bedrijf. Wanneer de massa overdreven positief is, verkoopt hij aandelen, want de koers ligt boven de werkelijke waarde. Zijn beleggers daarentegen overdreven negatief, waardoor de aandelenprijzen dalen, dan koopt hij aandelen.
Be fearful when others are greedy and greedy when others are fearful.
Warren Buffett
Profiteren van een beurscrash
Het bovenstaande citaat vat goed samen hoe je moet profiteren van een beurscrash. Op de aandelenmarkt zien we om de zoveel tijd extreme overwaarderingen en extreme onderwaarderingen.
Wanneer mensen hebberig worden en te graag mee willen profiteren van de stijgende aandelenmarkt, dan moet jij juist voorzichtig worden. Het is dan waarschijnlijk verstandig om je aandelen, of een deel daarvan, te verkopen. Wat je in ieder geval niet moet doen is zelf extra veel gaan beleggen in zo’n situatie.
Op het moment dat beleggers angstig worden en massaal hun aandelen gaan verkopen dan is het juist een goed moment om aandelen te kopen. Dan is er namelijk sprake van een extreme onderwaarderingen, waardoor jij aandelen met een flinke korting kan kopen.
Kijk maar eens naar de grafiek hieronder. De beurs stort in 2008 in, maar hij herstelt hierna ook weer. Je hebt op zo’n moment dus eigenlijk de perfecte kans om in te stappen. Wanneer je dit perfect had gedaan (wat natuurlijk niet realistisch is) had je zelfs een rendement van 60% in één jaar kunnen behalen.
Voorbeelden van beurscrashes
We hebben het al gehad over historische bubbels en beurscrashes om uit te leggen dat een beurscrash ontstaat door de emoties van de mens. Mensen zijn op dit gebied niet in staat te leren van fouten uit het verleden. Het gevolg hiervan is dat we ongeveer iedere 10 jaar hetzelfde zien gebeuren. Hieronder bespreken we een aantal bekende crashes kort.
Beurscrash van 1929
Eén van de bekendste beurscrashes in de geschiedenis van de aandelenmarkt is de beurscrash van 1929. Deze crash volgt na de ‘Roaring Twenties’, deze tijd voelde een beetje als de gouden eeuw van de Verenigde Staten. In deze jaren waren veel nieuwe innovaties zoals de radio, auto, vliegtuigen, de telefoon en elektriciteitsnetwerken.
De aandelen van bedrijven die in deze markten actief waren schoten omhoog en de mensen werden verblind door rendementen op hun aandelen. Omdat de aandelen maar bleven stijgen gingen mensen alleen maar meer aandelen bijkopen en zij deden dit vaak met geleend geld (leverage).
Op 3 september 1929 bereikte de Dow Jones een hoogtepunt van 381,2 en nu weten we dat het hierna 25 jaar duurde voordat de Dow Jones dit opnieuw zou bereiken. Langzaam werd duidelijk dat de economie aan het krimpen was, met als gevolg dat de aandelenkoersen gingen dalen. Langzamerhand kregen de beleggers last van angst met nog heftigere koersdalingen tot gevolg. De grootste dalingen vonden plaats op 24, 28 en 29 oktober (Zwarte Donderdag, Zwarte Maandag en Zwarte Dinsdag).
Alleen al op Zwarte Maandag daalde de Dow Jones 12,8%. In die tijd las de belegger de actuele koersen op een ’ticker tape’, maar door de extreme dalingen liep dit systeem achter. Dit zorgde opnieuw voor nog meer paniek.
Zwarte Dinsdag was opnieuw een dag van chaos. Veel beleggers moesten noodgedwongen hun aandelen verkopen vanwege ‘margin calls’. Dit gebeurd wanneer beleggers met hefboomwerking beleggen en het aandeel zodanig veel is gedaald dat de belegger verplicht zijn positie moet sluiten. Deze verplichtte verkopen zorgde voor een nog heftigere daling. In twee dagen was de Dow Jones uiteindelijk met 23% gedaald.
De beurscrash werd gevolgd door de Grote Depressie. Dit is de heftigste economische crisis van de moderne tijd. Deze crisis duurde de hele jaren 30 en de gevolgen van deze crisis waren merkbaar over de hele wereld. In deze periode was de Dow Jones uiteindelijk met in totaal 89% gedaald ten opzichte van het hoogtepunt.
Beurscrash van 2008
Bij de beurscrash van 2008 denken mensen vaak de ineenstorting van de Lehman Brothers (Amerikaanse zakenbank). Dit was ook wel de druppel die de emmer deed overlopen, maar onderliggend was er nog veel meer aan de hand.
Op 15 september 2008 ging de Lehman Broterhers failliet door hun grote blootstelling aan verpakte subprime leningen. We gaan niet te diep in op wat dit precies inhoudt want dit is vrij complex. Veel andere banken hadden met dit zelfde probleem te maken en het faillissement van de Lehman Brothers was zo’n harde klap dat verschillende banken ook failliet gingen. In de Verenigde Staten gingen in 2008 wel 15 banken failliet en verschillende andere banken moesten gered worden.
De crisis van 2008 was zo ernstig dat het hoofd van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) waarschuwde dat het financiële systeem op de “rand van ineenstorting balanceerde”.
De crashes op de aandelenmarkt waren zo hevig dat de markten tijdelijk gesloten werden. In de week van 6 t/m 10 oktober daalde de S&P 500 met meer dan 20%. Na deze beurscrash volgde de financiële crisis, deze crisis wordt ook vaak de kredietcrisis genoemd omdat de problemen ontstonden door de banken. De aandelenmarkten bereikte hun laagste punt op 6 maart 2009. De Dow Jones was ten opzichte van de piek met 54% gedaald en de AEX zelfs met meer dan 60%.
Beurscrash door corona (2020)
In de week van 24-28 februari 2020 daalden de internationale aandelenmarkten door de vrees van corona en de economische impact van het virus. De S&P 500 daalde in deze week met zo’n 12%, wat de grootste daling was sinds de financiële crisis van 2007-2008.
Hier kwam op 9 maart 2020 nog de olieprijzenoorlog tussen Rusland en Saoedi-Arabië boven op. De belangrijkste Europese beursindexen en de S&P 500 daalde hierdoor nog eens met 8% in een zeer korte tijd.
Op 12 maart 2020 kwam de volgende daling. Dit kam na het bericht van Donald Trump, waarin hij bekend maakte dat er een reisverbod kwam voor Europeanen naar de VS. De beurzen daalde hierdoor nog eens met 10%. Op 16 maart werd deze daling al weer overtroffen, inmiddels werd namelijk duidelijk dat een recessie onvermijdelijk was en de beurzen daalde met 12 tot 13%.
Hoewel er in deze periode sprake was van een aantal heftige beurscrashes spreken we niet van een bearmarkt. Tegen het einde van mei 2020 herstelden de beursindexen zich namelijk weer tot hun niveau van eind februari 2020. Hierna zijn de aandelenkoersen ook vrijwel alleen maar gestegen.
Inmiddels staat de beurs zelfs 35% hoger dan voor corona. Hoe kan dit? Geen idee, wie weet voegen we binnenkort een nieuwe beurscrash toe aan dit artikel. Want wanneer je dit artikel goed heb gelezen weet je dat de beste voorspelling van een beurscrash de bubbel is die eraan vooraf gaat.
Conclusie
Een beurscrash is dus een extreme daling van de koersen in een korte tijd. Er zijn al veel beurscrashes geweest, zoals in 1929 en 2008. Wij raden beleggers altijd aan om goed naar de intrinsieke waarde te kijken van een index of een bedrijf. Hierdoor ben je niet teveel met emoties van andere mensen bezig. Wil je gaan beleggen? Klik dan op de knop hieronder om een account aan te maken bij de beste broker volgens onze vergelijking: DEGIRO.
Veelgestelde vragen
Een beurscrash heeft vaak twee oorzaken. Allereerst heb je onderliggende economische factoren die voor een daling in de economie kunnen zorgen. De tweede oorzaak is het gedrag van de massa. Grote groepen mensen staan erom bekend om elkaar te volgen, waardoor je grote overreacties op de beurzen ziet. Een beurscrash ontstaat meestal door een negatieve ontwikkeling (of de angst voor een negatieve ontwikkeling) in de economie, waardoor een aantal beleggers hun aandelen verkopen wat voor een daling van de aandelenkoersen zorgt. Wanneer dit gebeurd kan de grote massa in paniek raken, waardoor zij ook hun aandelen gaan verkopen en er een beurscrash ontstaat.
De beurscrash van 1929 was een gevolg van de Roaring Twenties. In deze periode stegen aandelen door nieuwe innovaties extreem veel waardoor er een bubbel ontstond. Op een bepaald moment ging het niet meer zo goed met de economie en beleggers kwamen al snel in de problemen, doordat ze veel aandelen hadden gekocht met geleend geld. Het gevolg was een aantal verplichte en paniekverkopen wat voor een heftige beurscrash zorgde.
In 2008 daalde de AEX met zo’n 60%. Ook de Dow Jones was in deze periode met meer dan 50% gedaald. In deze periode was er sprake van een aantal beurscrashes gevolgd door een bearmarkt.
